Dunando koló balor: Pintor Ced Ride

Seri di Herensia Kultural

Den e siman akí Kòrsou por sera konosí ku un faseta deskonosí di un di su gran artistanan, Ced Ride. Ta konosí ku Ced Ride ta un músiko nasé. Melodia ta brota di su benanan i mashá hopi hende a gosa di su talento musikal.
Loke sí no ta konosí ta ku Ced Ride ke konta historia, anto teksto melodia, akòrt i ritmo no ta sufisiente pa e ekspreshon akí. P’esei el a disidí tres aña pasá ku a bira tempu pa pone e aktividatnan di komponé i kanta na un kandela abou i konta via e arte di pintura loke su alma tin skondí mas di mei siglo kaba.

Ku rason, pasobra ta resultá ku Ced Ride no ta solamente un músiko ekselente, sino tambe un tófuna-alumno ku pinsel.

Pa a yega na e promé ekshibishon akí, a skohe for di 70 kuadro. A studia i analisá nan un pa un. Vários biaha. Ku un tiki suerte mi a yega na un kriterio lógiko pa konta un historia. Basá riba tal kriterio a hasi un selekshon di 23 di e mihó obranan.

Debe na humanidat

Probablemente e artista no por a imagin’é ku e obra ku el a krea durante último añanan, ku un variedat na téknika, na uso di pigmento, ku gran diferensia na tamaño, i, ku – esaki ta e punto mas difísil, – un rikesa na tema, lo kuadra manera un pùzel trahá i konta un historia. E historia ei ta e historia ku Kòrsou ta wardando riba dje, pasobra loke tin kontá akí ta un debe na humanidat. Ced Ride a disidí na kibra e silensio ei.

Mi tarea no tabata nada mas, sino tarea di un editor, esta pone e imágennan den e sekuensia pa konta e historia di un drama ku a kuminsá na Áfrika, mas di kuater siglo pasá, i ku ta ketu bai na marcha. Ta e drama di komunidat di Kòrsou, konstruí riba un identidat ku a bira trubel. Komunidat ta biba den ilushon i e no por sali di su letargia ku ta kom’é, desintegr’é, devor’é.

Nos ta mira historia di un hende afrikano liber, e mes hende ku despues, ranká for di su pais ta bira prezu, katibu. Asina e pisa tera di Kòrsou e ta siña konosé inhustisia, matamentu, desgrasia, tormento, abuso, ku lantamentu, viktoria i resistensia. Un ser superior ta ‘sinta mira’ i ta analisá loke a pasa, pero e no ta komprondé nada. Pasobra sa sosodé ku Dios ta lubidá riba sierto hende i e ta bendishoná otro.

Hende ta spera ku lo bini kambio, hustisia sosial ta bai den direkshon di un repartishon igual pa un i tur. Añanan sesenta ta representá den tres obra grandi. Den e dékada ei mundu a konosé kambio i Kòrsou a seya su destinu ku ‘30 di mei 1969’.
Añanan ta sigui transkurí. Den e ekshibishon eseinan ta bini dilanti den e obranan apstrakto, pasobra e añanan ku a sigui añanan sesenta tabata bon, hende a kuminsá gana mas plaka. Pero tabata añanan funesto tambe, pasobra no a logra haña bèk e orígen, ku hende a purba destruí durante tantu siglo kaba.

E ekshibishon ta kaba ku un diálogo, representá pa imágen di Elis Juliana sintá dilanti di un yu di Kòrsou turdí. E dos hòmbernan akí ta den kòmbersashon. E konklushonnan por ta hopi. Mi por duna e garantia ku e historia akí ta mustrabo e promé pasonan pa bo rekonosé di unda bo ta bini, ken bo ta i kua rumbo bo tin di kue.

Mayoria di e obranan ta akríliko, pero por gosa tambe di obra pintá ku fèrf di zeta.
Ced sa kon mester kombiná koló, i afortunadamente sin kometé e eror di laga e lus- i kolónan di Karibe enkant’é demasiado.

E artista a traha limpi i sin e nesesidat di ke komplasé. El a krea su obra ku dignidat, i esei no a resultá un arko-íris karnavalesko. Uso di koló ta sumamente importante pasobra e ta duna un obra bida, pero e no ta e aspekto mas importante.

E krítiko di arte William Navarrete ta balorá su obra manera ta sigui:

A pidimi deskribí ku dos palabra mi eksperensia ora mi ta studia e obra akí, i mi ta bisa ku algun obra di e artista akí ta eksepshonal.
I mi ta kontestá: Mi no ta sinti, mi ta skucha. Pasobra segun mi ta mira i studia e kuadronan di Ced Ride mi ta balia riba ritmo di un muzik ku ta bini di te leu ayá, kaminda siglonan ku ya a transkurí i esunnan ainda na kaminda ta meskla. For di e lugá kaminda nos ta pèrdè tur nos señalnan …; pasobra tin algu ku ta pone nos konsiderá ku tin kos no ta mará na tempu i ku tin biaha nan ta asta universal.

Mi ke gradisí Ced Ride ku el a mustra nos parti di su alma i mi ta spera ku e resultado lo ta enrikesedor pa tur hende.

Pintor ku ta pinta
Pinta mi pais
Pa mi por konos’é i siña apresi’é
Pintor ku tur bo forsa
Pint’é tur na koló
Pa mundu por mir’é i sa di su balor

Pintor ku man di seda
Pintor ku bista avansá
Habri ku bo pintura
Kaminda pa dianan kla

Teksto di e kansion Pintor, 1976 Ced Ride

Teksto: José María Álvarez de la Campa. José Alvarez ta kurator i historiador di arte Pòrtrèt: Prince Victor/NAAM.